دوش و چشم شوی ایمنی یا همان safety shower and eyewash یکی از تجهیزات ایمنی فردی است که برای افزایش ایمنی افراد حاضر در محیط های آلوده استفاده می شود. دوش و چشم شوی اضطراری را در محیط هایی که مواد خطرناک شیمیایی وجود دارند استفاده می کنند تا در صورت آلودگی روی بدن و چشم افراد برای شستشوی سریع مواد استفاده شود. دوش و چشم شوی ایمنی یکی از تجهیزات مهم ایمنی فردی در محیط های آلوده است که انواع مختلفی دارد. در ادامه این مقاله سعی خواهیم کرد تا با این تجهیز ایمنی بیشتر آشنا شویم.
چرا به دوش و چشم شوی ایمنی نیاز است؟
در محیط های پرخطر که مواد سمی و آلوده وجود دارند، همواره خطر آلودگی در محیط وجود دارد. مخاطرات آلودگی علاوه بر مشکلات زیست محیطی برای جان افراد نیز بسیار خطرناک است. وجود مواد شیمیایی و سمی در یک محیط می تواند برای افراد حاضر در محل یک خطر بالقوه محسوب شود. نشتی و پاشش ناخواسته این مواد روی بدن می تواند خسارت های جبران ناپذیری به وجود آورد.
یکی از نکته های مهم در هنگام آلودگی در اثر استفاده از مواد شیمیایی خطرناک، رفع سریع آلودگی از بدن می باشد. مواد شیمیایی مختلف می توانند اثرات خطرناکی بر روی پوست، بینایی و بویایی افراد داشته باشند. در نتیجه مهم است که پس از تماس با این مواد خطرناک، سریعا از روی بدن یا چشم پاک شوند. در این زمان دوش و چشم شوی ایمنی می تواند بهترین وسیه برای انجام این کار باشد.
در هنگام کار در یک محیطی که محصولات شیمیایی و سمی وجود دارند، همیشه باید اصول ایمنی اعلام شده در MSDS یا همان دیتاشیت ایمنی محصول رعایت شود. لذا درصورتی که در این مدرک اشاره شده باشد باید حتما از چشم شوی و دوش اضطراری استفاده کرد. این تجهیز با استفاده از آب با فشار معمولی، باعث پاک شدن آن از محل تماس با بدن فرد می شود.
انواع دوش و چشم شوی
دوش و چشم شوی اضطراری یکی از وسیله هایی است که در نزدیک ترین محل که امکان آلوده شدن فرد وجود دارد، باید نصب شود. این وسیله با کمک آب مواد سمی و خطرناک را از بدن یا چشم افراد پاک می کند. لذا مهم است تا همیشه در دسترس و در نزدیک ترین مکان نصب شود. به همین دلیل بهترین محل برای نصب آنها در محل های پرخطر و در یک مکان قابل دسترس است.
به همین دلیل اکثر مواقع دوش و چشم شوی را به صوزت ثابت در یک محل نصب می کنند. استفاده از علائم ایمنی برای مشخص کردن محل قرارگیری این تجهیز الزامی است. هم چنین باید با رنگ خاصی این تجهیز نشان داده شود تا به راحتی در یک فضای شلوغ دیده شود.
در برخی موارد ممکن است امکان نزدیک کردن این تجهیز به محل خطر وجود نداشته باشد. هم چنین ممکن است در نزدیکی محل خطر، آب تمیز با فشار مناسب مهیا نباشد. به همین دلیل در این مواقع از دوش و چشم شوی ایمنی قابل حمل استفاده می کنند. در این نوع تجهیز، آب داخل مخزن قرار می گیرد و با فشار هوا یا ازت تحت فشار قرار می گیرید. با کمک فشار هوا آب از دوش خارج شده و به کمک فرد حاضر در محل می رسد.
انواع مکانیزم عملکرد
دوش و چشم شوی را می توانید در مدل های مختلف عملکردی سفارش دهید. به طور کلی این تجهیز از دو قسمت مجزا تشکیل شده است. یک قسمت دوش اضطراری می باشد که برای شستن بدن استفاده می شود. قسمت دیگر شامل چشم شوی است که برای پاک کردن آلودگی از چشم ها استفاده می شود. برای باز کردن دوش و چشم شوی ایمنی باید مکانیزم های ساده ای در نطر گرفته شود تا فرد آسیب دیده خیلی سریع و بدون نیاز به کمک آن را فعال نماید.
برای فعال کردن قسمت چشم شوی معمولا از دو روش استفاده می شود. یکی از این روش ها استفاده از هندل یا دستگیره در نزدیکی چشم شوی است. فرد با هل دادن این دسته باعث باز شدن جریان آب به سمت نازل های چشم شوی می شود. روش دیگر استفاده از فوت پنل یا پدال است. پدال زیر پای فرد قرار می گیرد و در هنگام استفاده با فشار دادن آن باعث فعال شدن چشم شوی می شود. لازم به ذکر است می توان از هر دو مکانیزم به طور همزمان نیز استفاده کرد.
برای فعال کردن دوش نیز از مکانیزم های مشابه استفاده می شود. معمولا در دوش ها مکانیزم پدالی بیشتر استفاده می شود چون عملکرد راحت تری دارد. هم چنین می توان از یک اهرم دسته ای نیز برای باز کردن دوش استفاده کرد. نکته مهم این است که امکان استفاده از هر دو مکانیزم در دوش و چشم شوی آزمایشگاهی وجود ندارد.
جنس بدنه دوش و چشم شوی اضطراری
safety shower & eyewash به دلیل استفاده دائم از آب همیشه در معرض خوردگی است. آب معمولا در بدنه و در پشت شیرها وجود دارد. به همین دلیل ممکن است تجهیزات خیلی زود خورده شوند. به همین دلیل اکثرا جنس بدنه و اتصالات از نوع کربن استیل و با پوشش گالوانیزه است. هم چنین جنس شیرآلات نیز معمولا از جنس برنجی انتخاب می شوند.
اگر در محیط خورنده از دوش و چشم شوی استفاده می شود، بهتر است آن را از جنس بدنه و شیر آلات استنلس استیل استفاده کنید. این جنس ها مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند. هم چنین امکان انتخاب شیرآلات از جنس برنزی نیز وجود دارد.
موارد گفته شده کلیات یک دوش و چشم شوی ایمنی استاندارد است. سازندگان مختلف بر اساس نیاز کارفرما و هم چنین شرایط محیطی می توانند تغییراتی را در آن ایجاد کنند. برای استفاده اصولی بهتر است به توصیه های هر سازنده به طور جداگانه مراحعه کنید. هم چنین در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر می توانید از بخش نظرات با کارشناسان برسام در میان بگذارید.