شاید از خودتان این سوال را پرسیده باشید که چرا علائم ایمنی رنگ های متفاوتی دارند؟ بهتر است بدانید که رنگ ها از طریق اعصاب چشم بر سیستم اعصاب مركزی انسان و سپس بر اندام های مختلف بدن به طور فیزیولوژیكی تأثیر می گذارند و در نتیجه انسان عكس العمل های متفاوتی از خود در محیطهای مختلف با دیدن و برخورد با رنگ ها نشان می‌دهد. بی تردید در محیطهای كاری رنگ دارای تأثیر روانی زیادی در افراد می‌باشد و مسلماً محیطی كه در آن از رنگ های نشاط آور و آرامش بخش استفاده شده است در نحوه انجام كار كاركنان مؤثر می‌باشد.
تاثیر رنگ بر سیستم اعصاب مرکزی باعث شده است تا به عنوان یک نکته کلیدی و مهم در طراحی علائم ایمنی نیز مورد توجه قرار گیرد. به همین دلیل نیز مشاهده می کنید که رنگ علائم ایمنی با هم تفاوت زیادی دارد و هر کدام از این رنگ های برای رساندن پیام خاصی به مخاطب خود هستند.
بنابراین یكی از اقدامات تكمیلی كه به سهولت می‌تواند مفاهیم مهم و اساسی را در اختیار افراد در محیط کار قرار دهد، استفاده از رنگ ها می‌باشد. با این كار نیازی به نوشتن توضیحات اضافی وجود نخواهد داشت. ضمن اینكه افراد بی سواد نیز می‌توانند از مفهوم و پیام مورد نظر آگاهی حاصل كنند و پیام به سریع ترین شکل منتقل شود.
طبق تحقیقات انجام گرفته، بیشترین حساسیت چشم انسان به رنگ های سبز و زرد در روز و آبی در شب است. در ایمنی به این سه رنگ، رنگ قرمز نیز اضافه می‌شود و در صورت امكان به صورت توأماً استفاده می‌شوند تا هم در روز و هم در شب كارایی لازم را داشته باشند.
رنگ های ایمنی در کارگاه به چه صورت استفاده می شوند؟
در محیطهای کارگاهی، ابزارها و راهکارهای مختلفی برای بهبود ایمنی محیط و هم چنین کاهش خطرات برای افراد وجود دارد. یکی از این راهکارها استفاده از رنگ‌ها به عنوان نماد تشخیص و اطلاع‌رسانی درباره وضعیت ایمنی می‌باشد.
به عنوان مثال استفاده از رنگ قرمز برای نشان دادن خطر و وضعیت اضطراری می‌تواند بهتر باشد. به همین دلیل دکمه‌های اضطراری یا تجهیزات آتش نشانی مهم با رنگ قرمز مشخص می شوند. رنگ زرد معمولاً برای نمادهای هشدار و توجه مورد استفاده قرار می‌گیرد. مثلاً محیط هایی که نیاز به احتیاط و توجه ویژه دارند، با رنگ زرد مشخص می شوند. رنگ سبز نیز برای نمادهای ایمنی و وضعیت‌های مطمئن و بی‌خطر استفاده می شود. رنگ لباس کارگران نیز ممکن است نمایانگر نوع کار و نقش آنها در محیط باشد. مثلاً کارگران امداد و اطفاء حریق معمولاً لباس‌های قرمز یا نارنجی می‌پوشند.
در هر حال مهم است که در هر محیط کاری، استفاده از استانداردها و علائم ایمنی معتبر در دسترس همه باشد. همچنین تدابیر ایمنی باید با توجه به خطرات و نیازهای خاص هر محیط کاری تنظیم شود و به افراد آموزش داده شود.
استانداردهای بین المللی در مورد رنگ علائم ایمنی چه می گویند؟
استاندارد ISO و OHSAS روی رنگ آمیزی و استفاده بجا و مناسب از رنگ در زمینه های مختلف تأكید دارند. یکی از شناخته شده ترین استانداردها در این زمینه استاندارد ISO 3864 است. این استاندارد توسط سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ISO) تهیه شده و شامل دستورالعمل‌هایی برای استفاده از رنگ‌ها در علائم ایمنی می‌شود. طبق این استاندارد هر رنگ معنی خاص خود را دارد. به عنوان مثال:
-
قرمز: برای نشان دادن خطر، اضطراری و شرایط ایمنی فوری.
-
زرد: برای نشان دادن هشدار، توجه و مراعات ایمنی.
-
سبز: برای نشان دادن مکان‌ها یا تجهیزات ایمنی و وضعیت‌های بی‌خطر.
-
آبی: برای نشان دادن اطلاعات و تجهیزات غیر ایمنی.
-
نارنجی: برای نشان دادن مناطق محدود و یا تجهیزات دارای خطر
در صنایع کشور ایالات متحده، اتحادیه ملی استانداردهای آمریکا یا ANSI (American National Standards Institute) مسئول تدوین استانداردهای مختلف است. در زمینه علائم ایمنی و استفاده از رنگ‌ها برای ایمنی نیز استانداردهای ANSI تعریف شده‌اند.
استاندارد ANSI Z535 مجموعه استانداردهای ایمنی آمریکا را شامل می‌شود. این مجموعه شامل چند بخش است، که هرکدام نقش مختصری در تدوین علائم ایمنی دارند:
-
ANSI Z535.1: این بخش به عنوان یک راهنمای کلی برای استفاده علائم ایمنی در محیطهای صنعتی عمل می‌کند. این موارد شامل الزاماتی در مورد طراحی، رنگ و مشخصات فنی علائم ایمنی است.
-
ANSI Z535.2: این بخش به تفضیل بر روی رنگ‌ها و ابعاد علائم ایمنی تمرکز دارد. توصیه‌ها و الزامات مرتبط با استفاده از رنگ‌ها به عنوان عناصر ارتباطی در علائم ایمنی در این بخش آورده شده است.
-
ANSI Z535.3: این بخش به موارد مربوط به علائم ایمنی برای استفاده در محیطهای کاری با فرآیندهای خاص می‌پردازد.
-
ANSI Z535.4: این بخش به موارد مرتبط با برچسب‌ها برای استفاده در محیطهای صنعتی اختصاص دارد.
معنی رنگ علائم ایمنی طبق استاندارد ANSI
طبق استاندارد ANSI هر رنگ كاربرد ویژه‌ای دارد و باید در موقعیت مناسب خود به كار گرفته شود.
- رنگ قرمز (مخصوص امتناع)
– برای وسایل اطفاء حریق، جعبه های آتش نشانی، تجهیزات اعلام حریق، کپسول آتش نشانی، سطل های شن.
– ظروف مایعات قابل اشتعال.
– علامت توقف مثل كلیدها و سوئیچهای توقف اضطراری در ماشین آلات - رنگ زرد (مخصوص هشدار)
رنگ زرد یك رنگ هشدار دهنده است با قابلیت زیادی برای احتیاط و خطرات فیزیكی مانند لغزیدن، افتادن، سرخوردن و گیر كردن ما بین دو چیز استفاده می‌شود. نوارهای سیاه بعضی اوقات به رنگ زرد اضافه می‌شود تا هشدارهای ویژه‌ای را اعلام كند. رنگ زرد همچنین برای خطوط ترافیك استفاده می‌شوند. برای نشان دادن معابر شلوغ و راهروهای پر از ازدحام و نشان دادن شیء متحرك بالای سر و… نیز از رنگ زرد استفاده می‌شود. - رنگ سبز (مخصوص شرایط اضطراری و ایمنی)
برای نشان دادن وضعیت ایمنی، وسایل كمكهای اولیه، دوش و چشم شوی ایمنی، برانكاردها، ماسكهای ضد گاز، راه های خروج اضطراری، اجازه عبور وسایل نقلیه، راههای نجات و تأسیسات حفاظتی به كار می‌رود. - رنگ آبی (مخصوص دستور)
برای احتیاط یا وسایل در حال کارکرد استفاده می‌شود. ضمن اینكه برای نشان دادن ایمنی با اعمال یك طرفه، جلوگیری از شروع به كار و… نیز از این رنگ بهره گرفته می‌شود.
همانطور که مشاهده کردید هر رنگ علائم ایمنی اطلاعات مخصوصی را به مخاطب خود ارائه می دهد. لذا لازم است در هنگام انتخاب علائم ایمنی رنگ استانداردی را نیر برای علائم خود انتخاب کنید. علائم ایمنی با رنگ استاندارد در هنگام استفاده و شرایط اضطراری کارکرد درست خواهند داشت و می توانند در حفظ جان افراد بسیار موثر باشند.
امیدواریم این اطلاعات در مورد کاربرد انواع رنگ ها در علائم ایمنی برای شما مفید باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و استعلام تابلو ایمن می توانید با راه های ارتباطی شرکت برسام با ما که در زیر ذکر شده است در ارتباط باشید.