مقدمه
حتما می دانید که علاوه بر تامین ایمنی کارگران، تامین ایمنی بازدیدکنندگان نیز بر عهده ی کارفرماست.
فرض کنید امروز تعدادی دانش آموز برای بازدید از کارخانه شما وارد سایت و محوطه ی کارگاهی شده انده، اگر خدای نکرده اتفاقی برای هر کدام از این بازدیدکنندگان رخ دهد، آیا می دانید شما و کارفرمایتان در قبال سلامت انها مسئولید؟
ماده ی 10 آیین نامه حفاظتی گارگاههای ساختمانی این امر را به وضوح گوشزد می کند. اگر جستجوی بیشتری در آیین نامه های حفاظت فنی و بهداشت کار داشته باشید، قطعا قوانین و مقررات سخت تری را در قبال تامین ایمنی بازدیدکنندگان می توانید بیابید.
اما راه حل چیست؟
هر شرکتی معمولا قوانین و مقررات خاص مربوط به خود را دارد. برخی از شرکت ها قبل از بازید، به مدت 10 تا 20 دقیقه، بازدیدکنندگان را توسط فیلم های کوتاه به طور کامل آموزش می دهند و برخی نیز بروشورهای کوچکی را که “قوانین ایمنی سایت” در آن ذکر شده است در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهند – که معمولا بازدیدکنندگان نیز بدون آن که حتی نگاهی به آن بیاندازند، آن را در جیب خود قرار می دهند و سرنوشت این بروشور ، نزدیک ترین سطل آشغال کارخانه است! – البته برخی از شرکت ها نیز توسط مسئولین ایمنی و بهداشت به طور کامل توضیحاتی را از خطرات موجود در سایت به بازدیدکنندگان عنوان می کنند و صدالبته برخی از شرکت ها نیز اصلا کاری نمی کنند!!
– بازدید کنندگان با خطرات محیط های کاری شما آشنا نیستند
ممکن است از خود بپرسید کارکنان محیط کاری ما بر حسب تجربه از تمامی خطرات موجود در محیط کارشان اطلاع کامل دارند و نیازی به نصب علایم ایمنی در کنار وسایل و دستگاهها ندارند. سوالی که اینجا مطرح می شود این است که روزانه عده ی زیادی با کارخانه یا موسسه یا محیط کاری شما در ارتباطند و به صورت دوره ای ممکن است عده ای از محیط کاری شما بازدید کنند، آیا این افراد نیز از تمامی خطرات موجود در در محیط کاری شما اطلاع دارند؟
2- در صنایع بزرگ امکان معرفی خطرات بدون علایم ایمنی امکان پذیر نیست
برخی از صنایع بسیار بزرگ بوده و به نسبت تنوع خطرات آنها نیز بیشتر می باشد .در صنایع بزرگ تقریبا غیر ممکن است در اثر تجربه تمامی کارکنان به تمامی خطرات و تمام محل ها آشنا شوند.از طرفی کارگران و کارکنان ممکن است از واحدی به واحد دیگر منتقل شوند و فرصت کافی برای شناسایی خطرات محیط کاری خود نداشته باشند.با نصب علایم ایمنی در محیط کاری خود ، می توانید روند معرفی خطرات را به کارکنان تسریع بخشید .توصیه می شود مسولین و رابطین ایمنی و بهداشت ، خطرات و شرایط نا ایمن را شناسایی کنند و علایم ایمنی مناسب را در آن مکان نصب نمایند.
در بعضی از صنایع به منظور توزیع شرایط خطرناک بین کارکنان از شیوه ای کنترلی به نام job rotation استفاده می کنند وقتی کارگر از محیط شماره 1 به محیط شماره 2 منتقل می شود نیاز است که خطرات و شرایط موجود در محیط شماره 2 نیز به او معرفی شود.
آیا کارگرمی تواند تمامی خطرات موجود در محیط شماره 2 را به خوبی به حافظه اش بسپارد ؟
با نصب علایم ایمنی در محل های ایمن ،خطرات و شرایط ناایمن را همیشه در جلوی چشمان وی قرار دهید که نیاز به حفظ کردن تمام خطرات و شرایط را نداشته باشد.
3- کمک بیشتر به نیروهایی که تازه اسخدام شده اند.
نیرو های جدید و کارکنان جدید الورود به دلیل عدم آشنایی با طرز کار دستگاه ها و شرایط غیر ایمن محل و نداشتن آموزش کافی از کسانی هستند که ممکن است وقوع حادثه در بین آنها بیشتر باشد .
علائم ایمنی به عنوان وسیله ای کمک آموزشی می تواند از سردرگمی این کارکنان جلوگیری کند.
4- علایم ایمنی به عملکرد مناسب در برابر خطرات کمک می کند
فرض کنید قراراست ماده ای منفجره حمل و نقل شود، اگر برروی این ماده برچسب ایمنی (هشدار – ماده منفجر شونده ) نصب شود، بی شک کارگر عملکرد خود را برای حمل ماده مذکور تغییر می دهد و سعی می کند با درنطر گرفتن تدابیر ایمنی بیشتری به حمل ماده مذکور بپردازد.
تنوع زیاد مواد شیمیایی و نیاز به معرفی خطرات آنها ، جایگاه استفاده از علایم ایمنی را درصنایع به خوبی نشان می دهد.
از طرفی علائم ایمنی در شرایط اضطراری به خوبی می توانند مسیرهای خروج اضطراری را مشخص نمایند.
5- ترغیب کارکنان به استفاده از وسایل حفاطت فردی
می دانیم که استفاده از وسایل حفاظت فردی الزام به شمار می آید. تذکر مداوم و خطاب قرار دادن کارگران به استفاده از وسایل حفاظت فردی ممکن است اثر معکوس داشته باشد و نوعی جبهه گیری در برابر استفاده ازاین وسایل را به دنبال داشته باشد .
مشاهده علائم ایمنی از طرف کارگر و تصمیم گیری شخصی وی برای استفاده از آن، بدون شک می تواند نتیجه بهتری داشته باشد . علایم ایمنی می تواند در تغییر رفتار ناایمن کارکنان شما تاثیر بسزایی داشته باشد .
مفاهیم مهم علائم ایمنی :
علائم ایمنی از کم هزینه ترین و ساده ترین روش های کنترل و پیشگیری از خطرات هستند. قبلا تعریف دقیقی از علائم ایمنی بیان کرده بودیم و انیز به برخی از کاربردهای علائم ایمنی اشاره ای داشته ایم. امروز قصد داریم مطالب مهمی از استاندارد ISO 3864:1 را بیان کنیم و شما را با مفاهیم رنگ ها و شکل ها در علایم ایمنی آشنا نماییم. با ما همراه باشید تا به شما بگوییم که هر رنگی چه معنایی دارد و هر شکل هندسی به چه مفهومی است.
استانداردهای علائم ایمنی کدامند؟
استانداردهای زیادی جهت تولید علائم ایمنی در دنیا وجود دارد که هر کدام از این استانداردها، مزایا و معایب خاص خود را دارند. به عنوان مثال استاندارد ANSI Z535 در امریکا جهت تولید علایم ایمنی به کار می رود. در بریتانیای کبیر (انگلستان) از استاندارد BS 5499 و در اروپا و آسیا و کشورهای زیادی از استاندارد ISO 3864 استفاده می نمایند.
ما کدام استاندارد را بررسی می کنیم؟
در این نوشتار یکی از پرکاربردترین استانداردهای علائم ایمنی در دنیا را بررسی می کنیم که در ایران نیز تولید کنندگان علائم ایمنی بیشتر از این استاندارد تبعیت می کنند. استاندارد ISO 3864 که توسط موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران نیز ترجمه و تدوین گشته است.