هایدرانت آتش نشانی یکی از مهم ترین تجهیزات آتش نشانی در پالایشگاه، پتروشیمی، نیروگاه و کارخانه های بزرگ صنعتی می باشد. هم چنین یکی از کاربردهای شیر آتش نشانی هیدرانت در شهرها نیز می باشد. هایدرانت آتش نشانی برای تامین آب اطفاء حریق آتش نشان ها یا ماشین آتش نشانی استفاده می شود. این تجهیزات به فاصله حدودا 45 متر از هم در یک منطقه حریق نصب می شوند تا هنگام بروز حریق، آتش نشان برای تامین آب مورد نیاز جهت اطفاء حریق از آنها استفاده کند.
هایدرانت آتش نشانی به یک شبکه سراسری آتش نشانی متصل شده اند تا در هنگام حریق و در کمترین زمان ممکن بتوان از آب برای اطفاء حریق استفاده کرد. همانطور که می دانید آب برای اطفا حریق یک ماده ضروری و پرکاربرد است. به همین دلیل نیز دسترسی به یک منبع برای تامین آب مورد نیاز اطفا ضروری است. شیر هایدرانت آتش نشانی این وظیفه را برعهده دارد.
این شیر آتش نشانی با اتصال به شبکه آتش نشانی مستقل می تواند در کمترین زمان آب مورد نیاز جهت اطفا حریق را تامین نماید. پمپ آتش نشانی شبکه را با فشار مورد نظر تحت فشار قرار می دهند و آب را در پشت شیر هیدرانت آماده برای بهره برداری نگه می دارند. شیر هایدرانت می تواند مدل های مختلفی داشته باشد.
انواع هایدرانت آتش نشانی
شیر آتش نشانی هایدرانت انواع مختلفی بر اساس عملکرد دارد. این شیر را می توان در شهرها، کارخانجات و محیط های صنعتی نصب کرد. همه مدل های شیر هایدرانت از نظر عملکردی مشابه هستند و وطیفه تامین آب را بر عهده دارند اما با توجه به شرایط آب و هوایی دارای عملکرد متفاوت در ساختار بدنه و اجزای داخلی می باشند. هم چنین شیر هایدرانت آتش نشانی را می توان در سایز های بدنه 4، 6 و 8 اینچ تهیه کرد که هرکدام آبدهی میزان دبی متفاوتی را در اختیار کاربر قرار می دهند.
هایدرانت آتش نشانی با توجه جغرافیای محل نصب این تجهیز به دو گروه هایدرانت تر و خشک تقسیم بندی می شوند. هر یک از این هایدرانت ها به دلیل محدودیت ها و امکاناتی که دارند برای محلی مناسب می باشند. علاوه بر ویژگی های ساختاری این دو مدل هایدرانت، از نظر ظاهری نیز متفاوت بوده و هر کدام شکل مخصوص به خود را دارند. اما در حالت کلی هر دو مدل هایدرانت برای تامین آب آتشنشانی از طریق خروجی شلنگ و پمپر استفاده می شوند.
هایدرانت آتش نشانی خشک
یک از مشکلات سیستم های اطفا حریق با آب، یخ زدگی می باشد. همانطور که می دانید آب در دمای زیر صفر یخ می زند. به همین دلیل نیز در صورتی که در یک تجهیز استفاده شود، در هنگام یخ زدگی غیر قابل استفاده می باشد. به همین دلیل در محیط هایی که دمای هوای محیط به زیر صفر می رسد از هایدرانت خشک استفاده می شود.
این هایدرانت ها در مکانیزم داخلی خود دارای یک شیر قطع و وصل جریان در عمق پایین تری از سطح زمین است تا در نقطه ای پایینتر که امکان یخ زدگی وجود ندارد، ورود آب به داخل بدنه هیدرانت را مصدود کنند. به این ترتیب در شرایط عادی بدنه شیر هایدرانت خشک می باشد ( آب در بدنه وجود ندارد) و در نتیجه از یخ زدگی شیر جلوگیری می کند. شیر هایدرانت خشک آب را در محل ورودی به بدنه یعنی در عمق دفن سیستم لوله کشی آتش نشانی بسته نگه می دارد تا امکان یخ زدگی به وجود نیاید.
هم چنین در زمان کارکرد سیستم، اپراتور با کمک پیچ بالایی هایدرانت، شیر را باز نموده و آب وارد بدنه هایدرانت می شود و در دسترس آتش نشان خواهد بود. در واقع تنها در هنگام استفاده بدنه شیر دارای آب می باشد. هم چنین در هایدرانت خشک (Dry Hydrant) الزامی برای استفاده از شیر در خروجی ها نیست اما در صورت نیاز می توانید انواع گلوب ولو آتش نشانی را نصب کنید.
هم چنین این مدل هایدرانت دارای شیر تخلیه اتوماتیک یا همان auto drain valve می باشد، تا پس از استفاده آب موجود در بدنه را به طور کامل تخلیه نماید و مجددا بدنه شیر را از آب تخلیه نماید.
هایدرانت آتش نشانی تر
هایدرانت آتش نشانی تر در محیط هایی که خطر یخ زدگی وجود ندارد استفاده می شود. در این مدل هایدرانت آب با فشار خط اصلی در بدنه شیر وجود دارد و هنگامیکه آتش نشان به آب برای اطفاء حریق نیاز داشته باشد با باز کردن خروجی های هایدرانت در اختیار وی قرار می گیرد. این مدل هایدرانت دیگر دارای لوله به صورت دفنی نمی باشند و در بدنه شیر همیشه آب وجود دارد.
هایدارنت تر (Wet Hydrant) از نطر عملکردی بسیار ساده است. در خروجی های این نوع هایدرانت بهتر است شیر نصب شود تا در هنگام نیاز بتوان میزان آب خروجی از هر قسمت را تنظیم کرد و آب از هر خروجی را به طور مجزا استفاده کرد.
اجزای شیر هایدرانت
شیر هایدرانت معمولا دارای یک سری قطعات و خروجی ها متناسب با نوع کارکرد خود می باشد. بدنه اصلی هایدرانت معمولا داری دو خروجی برای اتصال شلنگ آتش نشانی و یک خروجی پمپر برای ماشین آتش نشانی است. خروجی شلنگ آتش نشانی هایدرانت با سایز 2.5 اینج می باشد که می تواند در خروجی آن از یک شیر نیز استفاده کرد. این شیر می تواند از نوع گیت ولو و یا گلاب ولو می باشد. آتش نشان با اتصال شلنگ به این خروجی ها برای اطفاء حریق با کمک نازل های دستی اقدام می کنند.
خروجی پمپر هایدرانت معمولا در سایز 4، 4.5، 5 و یا 5.5 اینچ می باشد که بر اساس نیاز کاربر متفاوت می باشد. ماشین آتش نشانی در شرایط اضطراری با کمک این خروجی آب مورد نیاز منبع خود را تامین می کند. در خروجی پمپر هم می توان یک شیر ایزوله از نوع گیت یا شیر پروانه ای قرار داد.
خروجی شیر های هایدرانت دارای کانکشن بر اساس کدهای استانداردی متفاوت می باشند که بر اساس نیاز پروژه های گوناگون تعریف می شوند. این خروجی ها در ایران بر اساس استاندارد BS انگستان یا storz آلمان تعریف می شوند. می توانید اطلاعات بیشتر را در ویدیو زیر مشاهده بفرمایید.
هم چنین در این شیر می توان یک خروجی برای مانیتور آتش نشانی تعریف کرد تا در شرایط اضطراری توسط آتش نشان مورد بهره برداری قرار گیرد. در این حالت مانیتور آتش نشانی بر روی بدنه هایدانت نصب می شود تا در هنگام حریق آب را به سمت محل حریق و از فاصله دورتر بتوان هدایت کرد. هم چنین می توان از خروجی های شیر آتش نشانی هیدرانت نیز برای تامین آب سایر تجهیزات اطفا حریق استفاده کرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد هیدرانت و نحوه نگهداری آنها می توانید از استاندارد NFPA کد 14 و 25 استفاده کنید. در مقالات آتی سعی خواهیم کرد اطلاعات با جزییات تکمیلی در مورد انواع تجهیزات جانبی هایدرانت ها نیز ارائه دهیم. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر با برسام در ارتباط باشید.